Wolken en binnenzee ijsselmeer

Ogen als spiegel van de ziel

Oorsprong van de uitdrukking ‘ogen als spiegel van de ziel’

Leonardo Da Vinci gaf deze uitdrukking leven. Maar wat betekent het als de ogen de spiegel van de ziel zijn? De meest gebruikte opvatting is dat je in de ogen van de ander zijn of haar ziel kunt zien. Zeg maar de emotie en passie. De ogen zijn een raam. Een andere opvatting is dat onze ogen kijken volgens de patronen van onze ziel, dus dat je ziet wat ‘resoneert’ of overeenkomt met hoe je zelf  ‘bent’. You see what focus on.

Woorden schieten te kort

Er zijn vele uitspraken en definities van de ‘ziel’, maar uiteindelijk is het een concept, begrip en beleving die voor iedereen anders is. Iedereen heeft zijn of haar eigen verhaal. Het gemeenschappelijke daarin is dat er geen verbale taal of lichaamstaal is om de ziel volledig te uiten of te omschrijven. Woorden schieten altijd te kort of vereenvoudigen het zodanig dat de essentie verdwijnt. Communicatie is nooit volledig en kan altijd verbeterd worden.

Meervoudig perspectief

De uitdrukking ‘ de ogen zijn de spiegel van de ziel’ heeft dus een meervoudige subjectiviteit: het gaat erom hoe je het zelf ziet en uitdrukt, maar hoe anderen het zien is ook belangrijk. In de wereld van kunst, esthetiek en antropologie is het uitgangspunt dat alles subjectief is. Daarom is het ook zo belangrijk om een echte dialoog te hebben en verschillende gezichtspunten, perspectieven en subjectieve ervaringen met elkaar uit te wisselen. In het bedrijfsleven is het soms anders: een organisatie ontstaat rond een concept, idee of passie. Vervolgens wordt alles groter en meer procesmatig georganiseerd. Dan is er een moment dat er een enkelvoudig perspectief of soms zelfs ‘de ene waarheid’ centraal staat. Deze dichotomie, een scheiding tussen beeldvorming en realiteit, of in veel gevallen ook een polarisatie tussen organisatie en medewerker, of tussen groepen in de organisatie, creëert een gevoel dat je ‘er niet bij hoort’.

Patronen van de ziel

Alles in de natuur heeft een bepaald patroon. Soms is dat patroon duidelijk te herkennen, zoals de patronen van de vier seizoenen, maar meestal zijn die patronen impliciet en moet je je best doen om deze te herkennen. Met elke situatie die je ervaart bouw je impliciet kennis op die je weer gebruikt bij een volgende ervaring. Om vaardig te worden in het herkennen van patronen vraag ik de deelnemers van mijn trainingen en workshops: roep een herinnering van aardbeien op en vertel het eerste wat in je opkomt. Je krijgt dan meerdere uitdrukkingen, ervaringen en perspectieven op het concept ‘aardbei’.  Hiermee probeer ik het bewustzijn te creëren dat iedereen niet alleen zijn of haar eigen focus, filter of ‘oogkleppen’ heeft, maar dat je ook volgens je eigen ‘patronen van je ziel’ betekenis geeft aan wat je ziet en herinnert.

Meervoudige focus ontwikkelen

Wanneer de stress toeneemt, gaan de oogkleppen op. De eerste stap in het ontwikkelen van een meervoudige focus is ontspanning. Als ik op vakantie ben en/of in de natuur wandel, dan gebruik ik al mijn manieren van waarneming.  Doordat ik meer ontspannen ben komt het ook op een andere manier binnen dan tijdens een drukke werkweek met videovergaderingen. Tijdens zo’n werkweek moet ik mijn best doen om niet een ‘super focus’ te krijgen, waarbij ik alleen mijn ogen en oren gebruik. Wil je een meervoudige focus ontwikkelen? Lees dan het onderzoek ‘verschil maken als verbinder’ of onderzoek eens de zeven facetten van jouw authentieke mindset. 

 

Meest gelezen artikelen