Kennis is macht maar kennisdeling is kracht

Kennisdeling in de Bermudadriehoek

Onlangs verzorgde ik workshops over kennisdeling voor mensen die in en om projecten werken. In de de Bermuda driehoek werken noemde ik het zelf wat gekscherend. Omdat er nogal wat kennis verloren gaat tussen portfoliomanagers, projectleiders en de mensen die verantwoordelijk zijn voor de rechtvaardiging van projecten vanuit de business. Een moeilijk werkveld, want zij hebben niet alleen te maken met een stroom van informatie (en daarmee kennis)  tussen strategie en operatie, maar ook tussen en binnen de verschillende “bloedgroepen” in de organisatie. Wat me ontzettend aanspreekt is de drive van deze mensen om resultaten neer te zetten en om ‘het geheel’ te laten werken. Dat geheel is is voor de meesten het geheel van de organisatie en voor de een deel van de mensen ook het geheel in termen van maatschappij, klimaat of planeet. zij zoeken manier om het samen mee te maken en samen krachtiger te zijn door het delen van kennis.

Mijn persoonlijke kennislandschap

Kennis is eigenlijk niets anders dan een vereenvoudigde interne representatie, of weergave, van de werkelijkheid. Vanuit de focus van je mindset doe je iets met alles wat je beleeft en ervaart. Vervolgens onthoud je het en daarna pas je die kennis weer toe in een volgende beleving of interactie. Soms gaat dat bewust en heel vaak gaat dit proces onbewust. Persoonlijke kennis is een sterk vereenvoudigde “ kaart van het gebied”. Gevoed door alle belevingen en informatie uit het verleden onze persoonlijke “kaart” gebruiken we om in het hier en nu informatie te filteren, om beelden en gevoelens te vormen en om beslissingen te nemen over de toekomst.

Wat is kennisdeling?

In de basis kan elke vorm van communicatie eigenlijk kennisdeling zijn. Je deelt altijd op een of andere manier  jouw kaart van het gebied met anderen. Je kunt kennisdeling, kennisuitwisseling of kennistransfer, bewust als een instrument inzetten om op het werk de productiviteit, kwaliteit en impact en de kwaliteit te verbeteren, Praktijkleren, systeemdenken, diepteleren, intervisie, kennisoverdracht-trajecten, opleiding, enz… Het scala is onuitputtelijk. In de training stonden we stil bij de algemene principes en praktische tools voor twee belangrijke invalshoeken: het organiseren van kennisdeling en het stimuleren van kennisdeling. Zeg maar de harde kant en de zachte kant van het verhaal.

Het organiseren van kennisdeling

Het samen organiseren van kennisdeling is al zo oud als de mens zelf. Samen rond een kampvuur zitten en de dag doorspreken of verhalen vertellen. Maar ook bijvoorbeeld ervaren en minder ervaren mensen samen een taak laten uitvoeren.  Tegenwoordig zijn er in het werk ontelbare manieren en vaak speelt technologie daarbij een rol. In elke interactie wordt eigenlijk kennis gedeeld: in trainingen, door het lezen van informatie, in werkoverleggen, tijdens gesprekken en wanneer je samen iets doet, bedenkt of maakt. Vaak is kennisdeling ongeorganiseerd, zoals een gesprekje bij de koffieautomaat. Soms georganiseerd in trainingen, intervisie of leerbijeenkomsten. Waar het om gaat is dat je kennisdeling een integraal onderdeel maakt van de werkpatronen en de inhoud van het werk. En dat lukt het beste als iedereen zich bewust is wat het belang of voordeel is. Zowel persoonlijk als in relatie tot de organisatie- of teamdoelen. Ook is het belangrijk om samen stil te staan bij de focus (kennisgebied en doel) en bij de soort kennis. Vooral dat laatste, gaat het om expliciete  en/of impliciete kennis, bepaalt de manier van organiseren. Bij expliciete kennis kies je eerder voor manieren van “harde overdracht”, zoals systemen en technologie, dan bij impliciete kennis. Impliciete kennis vereist een context waarbij de kennisgevers en kenniskrijgers de tijd en de motivatie hebben om elkaar echt te ontmoeten en te inspireren. Want juist in die wisselwerking zit de kracht van kennisdeling.

Kennisdeling stimuleren

Het delen van kennis is niet altijd vanzelfsprekend. Niet iedereen is van nature gemotiveerd om daar energie in te steken. Soms willen mensen kennis niet delen, soms kunnen ze het niet goed genoeg en vaak wordt er niet de tijd voor genomen. Het sociale speelveld, anderen in jouw werkomgeving, speelt ook een belangrijke rol. Kennisdeling stimuleren is zorgen dat mensen gemotiveerd raken en zich open stellen. Het effect van kennisdeling is dat je iets leert. En iets leren betekent vaak op een of ander vlak een grote of kleine verandering. Een verandering van denken, beleven en doen.

Weerstand in de flow

Kennisdeling gaat niet vanzelf. Er zijn een paar “sociale”  blokkades, net als stenen in een stromend beekje,  die soms een flinke sta in de weg kunnen zijn. Zoals bijvoorbeeld de ingesleten overtuiging dat kennis macht is. Hoe meer je weet, hoe hoger jouw status in het sociale speelveld. Kennis delen voelt als macht verliezen. Of wat dacht je van de voor sommigen natuurlijke weerstand tegen het jezelf openstellen naar anderen. Openstellen betekent eerlijk zijn over wat je wel of niet weet. En niet-weten is voor sommigen synoniem voor “ik faal” of ” ik schaam me”. Door deze weerstanden verlies je de veerkracht in de samenwerking en kennisdeling.

Kennisdeling is kracht.

Als je kijkt naar ontwikkelingen op het vakgebied en in de maatschappij, dan is het duidelijk dat we op weg zijn naar ” een nieuwe manier van denken en werken”. Samen kom je verder dan alleen. Begrippen zoals bijvoorbeeld “het nieuwe werken” (Agile of tijd- en plaats-onafhankelijk samenwerken), Weconomy (samen delen in plaats individueel eigenaar te zijn), Jobcrafting (je eigen werk vorm geven), cocreatie (samenwerken door dialoog, inspiratie en daadkracht), duurzaam organiseren (zonder verspilling samenwerken) klinken sommigen misschien nog als moderne marketingkreten in de oren, maar als je daar doorheen kijkt gaat het in de kern om een oeroud thema: kennisdeling is leerkracht. Groeien en innoveren door jezelf te ontwikkelen en samen slim te zijn.

Meer informatie

 

Meest gelezen artikelen