Dna chain

Kennistransfer in het werk belangrijker dan ooit

In de praktijk blijkt dat kennistransfer, de overdracht van kennis en ervaring, moeizaam verloopt. Het is één van de oorzaken van falende innovatieprojecten, niet-wendbare organisaties en trage maatschappelijke transities. Op het persoonlijke vlak zijn de meeste volwassen mensen gewend om zelf te leren vanuit de praktijk met aanvulling van anderen. Zelf leren (autopiese en zelf-organisatie) lijkt meer effectief dan leren van anderen. Wanneer kennistransfer hapert resulteert dat in het grotere plaatje tot verstoringen, slechte afstemming en een verminderd anticiperend vermogen van teams en samenwerkingsverbanden in een wereld die steeds complexer en dynamischer is.

kennistransfer binnen handbereik

Beter en sneller leren

Waar het om gaat is dat we manieren vinden om tijdens het samenwerken beter en sneller te leren van elkaar. Met name het delen van praktijkervaring en de meer impliciete kennis over hoe we werken laat zich moeilijk verwoorden en is niet altijd in een systeem te vangen. Kennistransfer is ook van belang in het kader van de vergrijzing. Oudere werknemers, maar ook de experts, vinden het lastig om aan anderen uit te leggen hoe zij intuïtie, inzicht en ervaring toepassen in het werk. Kennistransfer kan leiden tot nieuwe, onverwachte en/of creatieve oplossingen voor alledaagse problemen. Meer over leren.

Een scala aan leerinterventies

Sinds 1996 ontwikkel en gebruik ik een scala aan leerinterventies om kennistransfer te versnellen en te verbeteren. We hebben het hier niet over de technologie, zoals kennissystemen of e-learning, al kan deze technologie wel ondersteunend zijn. Waar het vooral om gaat zijn allerlei vormen van systeemdenken en leerwerkbegeleiding. Het actief ontwikkelen van focus, lerend vermogen en natuurlijk gedrag om de flow van informatie, kennis en ervaring in teams en projecten te verbeteren. Het is een vorm van sociale innovatie.  Volgens een recent onderzoek van de Erasmus universiteit en Panteia blijkt sociale innovatie voor meer dan 70% bij te dragen aan de duurzame innovatie in Nederland.

Drie soorten leerinterventies

Afhankelijk van de doelstelling zijn leerinterventies in te delen in drie categorieën: praktijkleren, samenleren en diepteleren. Praktijkleren heeft tot doel een brug te slaan tussen eerdere praktijkervaringen en de huidige situatie. Ofwel: hoe gebruiken we  opgebouwde kennis en ervaring opnieuw voor de uitdagingen in het hier en nu? Samenleren is veel meer gericht op de sociale component, de samenhang en de afhankelijkheden in het werk. Hoe kunnen we elkaars kennis en ervaring benutten? Diepteleren heeft tot doel het inzicht in onderliggende krachten en systemen te vergroten. Door diepteleren kunnen we onderliggende oorzaken van problemen aanpakken. Leerinterventies werken in allerlei settings zoals individueel werk, duo-werk, collegiale toetsing, teamwerk, overdracht vertrekkende medewerkers, dialoogsessies, vakontwikkeling en projectteams.

Wat betekent dit praktisch?

Elke leerinterventie is maatwerk. Door middel van testen, observaties en interviews helpt de begeleider om individuele leersstrategieën en de communicatie- en  werkpatronen expliciet te maken.  In concrete praktijksituaties, zoals tijdens een overdrachtsgesprek of werkoverleg, zal de begeleider zich veel meer richten op de interactie tussen mensen. Naast observatie en feedback kan de begeleider ook speciale werkvormen of teaminterventies inzetten. In een projectoverleg zijn er bijvoorbeeld drie stappen: 1. Observatie, 2. Feedback en 3. Een inhoudelijke oefening om kennis of afhankelijkheden te inventariseren. Bij kennistransfer van senior naar junior is er bijvoorbeeld veel meer aandacht voor de benodigde en aanwezig kennis (kenniskaart), ervaring (beslis- of doe-modellen), focus (zelf-ander-geheel).

Wat gaat er mis zonder leerwerkbegeleiding?

Dat hangt af van het lerend vermogen. Mensen, teams en organisaties die daarin al een bepaald volwassenheidsniveau hebben kunnen zelfstandig leren. Heb je dat niet dan is dat te merken aan de volgende symptomen:

  • Er zijn veel issues of verstoringen waarvan de oorzaak niet verdwijnt
  • Mensen missen de samenhang en/of zijn niet in staat te anticiperen
  • Tijdverspilling doordat mensen inhoudelijk niet op elkaar voortbouwen

Wat is het effect van leerwerkbegeleiding?

Het belangrijkste effect is dat leerervaringen direct in het werk verankeren. Er ontstaat meer praktische intelligentie. Een ander effect is dat impliciete kennis en ervaring onder woorden gebracht wordt waardoor een grotere groep mensen er voordeel van kan hebben. Door de werkvormen leer je hoe je kan blijven leren zonder verdere begeleiding. Omdat het zo dicht bij het werk staat is een bijkomend effect dat er ineens oplossingen gevonden worden die men eerder niet zag. De leerinterventies verhogen het effect van andere organisatievormen of methodieken zoals Holacracy, MOP (management of portfolio’s), PRINCE2, LEAN, Agile en SCRUM.

Wil je meer weten?

Neen dan contact met mij op. Ik werk vanuit het principe dat je samen meer weet dan je zelf voor mogelijk houdt.

Meest gelezen artikelen