Onlangs verzorgde ik op uitnodiging van ASR een mini-masterclass voor de community Projectmanagement van de IT-circle Utrecht. In deze kennisuitwisseling met vijftig projectmanagers ging het over verbindend leiderschap. Onderstaand een kort verslag van de inzichten.
Hoe zorg je voor verbinding met innovatiekracht?
We stonden eerst stil bij de reden waarom verbindend leiderschap in deze tijd zo belangrijk is. De essentie? Succes maak je samen. Mensenwerk staat aan de basis van elk succes. Hoe beter de interactie tussen mensen, hoe groter de kans op succes. Het gaat erom dat we samen de schouders eronder zetten, de verbinding zoeken en wendbaar blijven.
Wat zijn de feiten?
Ik onderzocht eerder de succesbeleving van meer dan 1000 professional die in teams en samenwerkingsverbanden aan een doel werken. In dit onderzoek over de mindset van een verbinder blijkt onder andere dat we gemotiveerd zijn doordat het eindresultaat ertoe doet en wij ons bewust zijn hoe wij daar zelf aan bijdragen. Er blijk echter ook uit dat de helft van de teamleden een natuurlijke flow op het werk mist en het gevoel heeft dat we elkaar onvoldoende versterken op het vlak van inspiratie en ambitie. We verspillen tijd en energie doordat we onvoldoende dezelfde betekenis geven aan belangrijke informatie.
Wat is verbindend of gedeeld leiderschap?
In de kern is leiderschap mensen en zaken in beweging brengen. Anderen vanuit samenhang inspireren om gezamenlijk bij te dragen. Dat gaat verder dan het organiseren en controleren van activiteiten of het stellen van doelen. Je werkt veel meer met de onderstroom, zoals de impliciete kennis en ervaring, drijfveren en beleving. Zorgen dat de mensen waarmee je werkt samen een bijdrage leveren aan het grotere geheel. Verbindend leiderschap is energie losmaken, richten en bundelen door wisselwerking en inspiratie. Het is niet alleen een vaardigheid van managers of formele leiders, maar veel meer een vorm van persoonlijk leiderschap.
De kaart is niet het gebied
Verbindend leiderschap begint bij jezelf. Perceptie stuurt gedrag, dus als wij ons bewust zijn hoe wij onze eigen perceptie opbouwen dan kunnen wij het ook beter beinvloeden en zinvol inzetten. Aan de hand van een eenvoudige vraag gingen we dieper in op dit onderwerp: Wat herinner je over de toegang tot dit gebouw, die je vandaag betrad? Door de antwoorden met elkaar te bespreken werden wij ons bewust welke waarnemingsfilters een rol speelden bij het opbouwen of oproepen van deze herinnering. Belangrijker echter was het inzicht hoe iedereen een ander beeld kan hebben van dezelfde gebeurtenis. Verbindend leiderschap gaat onder andere dus over het verbinden van verschillende percepties en het beinvloeden van onze ‘filters’.
Wat is mijn mindset?
Een mindset is meer dan alleen onze perceptie. Naast een scala van aspecten, zoals onze drijfveren, waarden en overtuigingen, gaat vooral over onze basishouding of ‘state’. Wanneer je goed in je vel zit communiceer je anders met jezelf en anderen, dan wanneer je uitgeput bent. Heb je een goede innerlijke balans, dan presteer je beter en gaat de afstemming met anderen je ook gemakkelijker af.
Organiseren en inspireren
Aan de hand van het Ruysdael praktijkkader voor duurzame innovatie spraken we over de bovenstroom en onderstroom in projecten. En over de kloof tussen ik en wij. Op het individuele vlak draait het om innerlijke balans, alertheid, wendbaarheid en het gevoel dat je mogelijkheden ziet om de uitdagingen in het werk het hoofd te bieden. Wanneer we samenwerken is de kwaliteit van onderlinge afstemming de sleutel tot succes en werkplezier. Verbindend leiderschap gaat over het verbinden van de persoonlijke en collectieve context doordat je de zaken goed organiseert. Belangrijker misschien is de verbinding in de onderstroom: het bij elkaar brengen van persoonlijke passie en inspiratie tot een collectieve inspiratie. Dat begint met een eenvoudige vraag: Wat inspireert jou in de samenwerking?
Stuiteren met een tennisbal activeert triple focus
Verbindend leiden is een vaardigheid die iedereen van nature in zich heeft, maar niet altijd activeert. Het begint namelijk met het richten van aandacht. Wat aandacht heeft krijgt energie. Na een korte uitleg van ‘triple focus’ (meer informatie: Peter Senge, MIT Sloan School of management) gingen we naar het ervaringsdeel van de mini-masterclass. Stuiteren met een tennisballetje, zoals we het vroeger als kind geleerd hebben. Met deze eenvoudige oefening ervaar je welke ‘filters’ geactiveerd zijn als je de aandacht richt op jezelf, op de ander en op het grotere geheel. Je merkt ook hoeveel plezier en energie het geeft als je kunt schakelen tussen deze drie vormen van aandacht.
De afsluiting: wat kunnen we leren van anderen
Ter afsluiting van de mini-masterclass presenteerde ik de uitkomsten van het onderzoek ‘verschil maken als verbinder’, die onder meer aan de orde komen tijdens de eendaagse masterclass verbindend leiderschap. De belangrijkste tip om met verbindend leiderschap bij te dragen aan duurzaam werken? Zorg voor innerlijke balans, afstemming met anderen en integratie met het grotere geheel.